Frikandellentour

Twintig jaar lang droomt Willem-jan al van een hoofdstedentour. Met de trein kriskras door Nederland, langs de twaalf provinciehoofdsteden en Amsterdam. Ergens heeft iemand ooit geopperd dat we dan ook best in elke hoofdstad een frikandel kunnen eten. Wie en vooral waarom zal wel nooit boven tafel komen, maar sinds het Willem-jan een paar maanden geleden plots ernst werd met zijn toch wat lauw ontvangen plan, gaat het alleen nog over frikandellen.

Vooropgesteld dat de NS een dagje zonder vertraging rijdt, is dertien hoofdsteden in één dag bezoeken best te doen. Wie uit wil stappen voor een vette hap maakt het zichzelf lastiger. In hoofdsteden waar je niet uit hoeft te stappen (of waar zelfs geadviseerd wordt dit vooral niet te doen, zoals Lelystad) brengt de extra reistijd die een bezoek aan de stationsrestauratie oplevert de eindtijd danig in gevaar. Om nog maar te zwijgen over de hoofdsteden waar in de onmiddelijke omgeving van het station geen friettent te bekennen is. En wat te denken van de stations waar je rond vijf uur ‘s ochtends al een frikandel in je slaperige smoel wilt stoppen?

Een voor de hand liggende logistieke vervolgstap zou zijn om een dagkaart eerste klas te kopen vanwege de stopcontacten daar en een frietpan en koelbox met frikandellen mee te nemen. Of om een lijst van cafetaria op te stellen om ze te vragen mee te werken aan een frikandellentour. Of anderen te enthousiasmeren voor het plan, zodat er op elk station iemand klaarstaat met een plastic bakje dampende frikandellen. Stuk voor stuk voor de hand liggende logistieke vervolgstappen, als het plan ons net als Willem-jan ernst was geweest.

10.45 uur – Franeker

(FRIKANDEL)

Na ongeveer drie uur treinen stappen we uit op station Franeker. Vijf mannen van rond de veertig; de één met al wat meer grijze haren dan de ander. Het hoofdstedenplan is gesneuveld. In plaats daarvan gaan we het woord frikandel spellen met treinstations. Waar andere mannen met een midlife crisis een stoere motor kopen, gaan wij vandaag negen frikandellen eten. Per persoon.

Het is bewolkt in Friesland. Een bejaard echtpaar probeert ons hulpvaardig de trein weer in te jagen. Nee, we gaan niet naar Terschelling. Wat, waarom we dan naar Franeker komen? Ietwat gegeneerd mompelen we iets over frikandellen, voordat we de pas er stevig inzetten. We moeten immers nog een trein halen.

Memo’s Döner en Pizza is al geopend. Het is Suikerfeest en ze bieden ons liever snoepjes aan dan frikandellen. Te oordelen naar het geweld waarmee ze moeten worden losgebikt, liggen die ook al een hele tijd in de vriezer. “Als ze niet lekker zijn, dan mag je ze gewoon weggooien hoor,” stelt de man achter de toonbank ons gerust. Ze zijn in ieder geval halal.

Om niet op en neer naar Raalte te hoeven, sjoemelen we wat met de regels. Eén frikandel voor de F van Franeker en één voor de R. Het is onze tour, dus onze regels. Joost trekt een plastic bak met uitjes en spuitflessen met mayonaise en curry uit zijn rugzak. Blikjes Palm maken de troosteloosheid af. “Als je van één dag sporten niet afvalt, kom je van één dag snacken ook niet aan,” steekt een Fries ons een hart onder de riem. Nog zeven stuks te gaan.

12.49 uur – IJlst

(FRIKANDEL)

Er is maar één station in Nederland dat met een I begint: IJlst. Wat in het Fries uiteraard als Drylts wordt gespeld. Omdat we in de trein een spelletje spelen en niet goed opletten, komen we net te laat in actie. De trein trekt alweer op als de machinist ziet dat we op de knopjes staan te drukken. Met frisse tegenzin trapt hij op de rem, roept iets wat we niet verstaan en opent de deur voor ons.

Onze manier van spellen is net zo creatief als die van de Friezen. Franeker – IJlst – Koudum-Molkwerum – Akkrum – Nijverdal – Dieren – Elst – Nijmegen-Lent. Kwaadwillenden zouden daar FIJKMANDENL in lezen, als ze de eerste letter van elk station achter elkaar zouden plaatsen. Of FIJKANDEN, misschien. Maar, zoals gezegd, het is onze tour, met onze regels. Een tour die ons langs cafetaria in maar liefst drie provincies leidt.

Willem-jan schudt meewarig zijn hoofd. “Het voldoet in alles aan de eisen die je er zelf aan had gesteld,” meent Joost. Lang in de trein zitten met je vrienden en veel frikandellen eten. “En de 13 hoofdsteden dan?” moppert Willem-jan. Dat plan is ineens een stuk haalbaarder geworden, nu we het frikandellengedeelte alvast afvinken. Nummer drie halen we bij bar ‘t Kypmantsje (‘Gewoon voor een gezellige avond uit in IJlst’) en daar ‘kunt u altijd terecht voor de gangbare snacks’. Ze weten het wel te verkopen in Friesland, maar met ‘altijd’ bedoelen ze ‘tussen 12.00 en 13.30 uur’. Het sluit mooi aan op ons treinschema.

14.08 uur – Koudum- Molkwerum

(FRIKANDEL)

De trein rijdt verder het platte niets in. “Aan uw rechterzijde ziet u zometeen een onder water gelopen stuk land met een stel flamingo’s,” roept de machinist om. De roze vlekjes contrasteren scherp met het uitdrukkingsloze landschap.

Station Koudum- Molkwerum ligt tussen de dorpen Koudum en Molkwerum in. Een stuk dichter bij Molkwerum, trouwens. Daar draaien wij spellingtechnisch onze hand niet voor om, maar een snackbar is in geen velden of wegen te bekennen. Ook daar zijn we op voorbereid: de extra ronde frikandellen uit IJlst voelt nog aan de goede kant van lauw. De machinist lacht als hij ons een kwartier later weer ziet instappen.

15.33 uur – Akkrum

(FRIKANDEL)

“Sommige van jullie weten het al, maar zometeen zien jullie aan je linkerhand…” Voor de derde keer vandaag wachten we op station Leeuwarden op onze verbinding. We zijn bijna op de helft, al zijn we Friesland nog niet uit. De frikandellen beginnen wel wat tegen te staan. Met moeite werken we de vette hap van friettent Smik en Smak naar binnen.

Frank en Peer zien de bui al hangen. Hoe lang blijft dit nog leuk? Frank oppert om van de voorgestelde route via Nijverdal en Dieren af te wijken en rechtstreeks naar station Nijmegen-Dukenburg te rijden om daar een friet waterfiets te bestellen. Nou ja, rechtstreeks niet, maar het scheelt wel een uur. En een provincie. Voor het eerst een plan waar iedereen enthousiast over is.

19.24 uur – Nijmegen-Dukenburg

(FRIKANDEL)

Peer eet voor de vorm nog twee frikandellen mee in cafetaria Brabantse Poort en pakt dan de trein naar huis. Hij is van plan om in zijn vakantie nog lang genoeg in de trein te zitten, dus zo is het voorlopig wel genoeg. Wij hebben er eigenlijk ook genoeg van, maar ruiken nu – naast een penetrante uienlucht uit de rugzak van Joost – de stal.

20.10 uur – Elst

(FRIKANDEL)

Frank gaat alleen nog mee naar Gijs Smulpaleis voor een ijsje. Een verstandige beslissing, maar om die credits wat te nuanceren moet hier opgemerkt worden dat vandaag niet meegaan nog verstandiger geweest zou zijn. “Weet je, degene die in Lent een frikandel XXL eet krijgt van mij de titel ‘Meneer Separeer’,” daagt Frank uit, die hoe langer hoe meer praatjes krijgt. Maar praatjes vullen geen gaatjes. Frikandellen wel.

20.55 uur – Nijmegen-Lent

(FRIKANDEL)

We zijn nog met z’n drieën over als de ondergaande zon het zielloze Lent een zachte gloed verleent. Met een opgeblazen gevoel lopen Willem-jan, Joost en ik naar Snackbar Lent. Op de website kunnen we al de hele dag checken hoe lang we nog kunnen bestellen voor ze sluiten. Een leuke gimmick, maar aan de friettent zelf en het belendende plein is minder aandacht besteed.

Kokhalsneigingen blijven uit wanneer frikandel nummer negen uit het vet wordt gehaald. Een voldaan gevoel nadat ie naar binnen is gegleden eveneens. Moeten we hier nu trots op zijn, dat we op twijfelachtige wijze met treinstations ‘frikandel’ hebben gespeld en negen van die dingen naar binnen hebben gewerkt? Nee. Maar als we vooraf al de handdoek in de ring hadden gegooid of halverwege waren afgehaakt, dan was dat nog erger geweest. Deze dag kent geen winnaars.